سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

این پژوهش به بررسی ریشه‌ی سه‌حرفی «ق-س-ط» در قرآن و زبان عربی می‌پردازد و نشان می‌دهد که این ریشه دو معنای متضاد عدالت و ظلم را در دو ساختار وزنی متفاوت حمل می‌کند: «أقسط» به معنای عدالت‌ورزیدن و «قسط» به معنای ستم‌کردن. در قرآن، واژه‌ی «قِسط» و مشتقات آن ۲۳ بار به معنای عدالت، واژه‌ی «قِسطاس» دو بار به معنای ترازو و ابزار سنجش عدالت، و واژه‌ی «قاسطون» دوبار در معنای ستمگران آمده است. منابع لغوی چون لسان العرب و مقاییس اللغة این تمایز را توضیح داده‌اند و بر پیوند میان عدالت و سهم عادلانه تأکید دارند. قرآن کریم عدالت را معیار الهی در حکم، تعاملات اجتماعی و روابط انسانی معرفی کرده و عدالت‌پیشگان (مُقسطین) را در ردیف محبوبان خداوند دانسته است. در روایات نیز مقسطین به عنوان وارثان «منبرهای نور» در بهشت توصیف شده‌اند. بر این اساس، جایگاه عدالت در قرآن و سنت نه صرفاً یک فضیلت اخلاقی، بلکه شاخصی بنیادین برای ایمان و تقرب به خداوند است.

در تاریخ و سیره پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم آمده است در نبرد بدر، در سال دوم هجری (۱۳ مارس ۶۲۴ میلادی)، مسلمانان، تنها با ۳۱۳ نفر در برابر سپاهی نزدیک به هزار تن از مشرکان ایستادند.

پرسش از امکان‌پذیری تشکیل امت در دنیای مدرن، مستلزم درک عمیق‌تری از ماهیت انسان و نیازهای فردی و جمعی اوست. بر اساس یافته‌های انسان‌شناسی، انسان موجودی ذاتاً اجتماعی است.

قرآن کریم، کتاب هدایت و نور، نه تنها راهنمایی برای عقیده و عمل است، بلکه مدرسه‌ای است برای تربیت دل‌ها و ساختن انسان‌هایی که خود چراغ راه دیگران باشند. در دل آیات آن، تربیتی نهفته است که با لطافت رحمت و صلابت حکمت، انسان را از غفلت به بیداری و از خودمحوری به خداجویی می‌کشاند.

در جهانی که جنایات بی‌سابقه و نسل‌کشی عریان با سکوت نهادهای بین‌المللی و خیانت برخی دولت‌های عربی همراه شده، بیش از هر زمان، انسان امروز به پیام رحمت، عدالت و اخلاق پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم نیاز دارد؛ پیامی که جنگ را جز در دفاع روا ندانست، مهرورزی را بر جان و جانوران گستراند و حقیقت را بر مصلحت ترجیح داد.

در این ایام، شاهد رحلت بزرگ‌مردی از خدمت‌گزاران قرآن بودیم؛ زنده‌یاد امیر مصطفایی. مراسم تشییع جنازه‌ی باشکوه ایشان، در جوانرود گواهی بود بر جایگاه والای مردی که عمر خود را در راه خدمت به قرآن و انس با آن سپری کرد.

وقتی روابط عاطفی به‌واسطه بحران‌هایی چون فشار روانی، اختلافات یا حوادث ناگهانی در آستانه فروپاشی قرار می‌گیرند، پیوند آموزه‌های قرآنی با روان‌شناسی می‌تواند همچون قطب‌نمایی مطمئن، مسیر بازسازی و پایداری رابطه را روشن کند.

در واکنش به دیدگاه مصطفی ملکیان درباره تأثیر منفی تدین بر انسان‌های بد، دکتر سیداحمد هاشمی در نقدی تحلیلی تأکید می‌کند که دین ذاتاً منشأ تحول مثبت است، اما تأثیر آن وابسته به بستر روانی و اخلاقی فرد است. او با استناد به متون قرآنی، تجربه‌ی تاریخی اسلام و تمایز میان دین‌داران واقعی و دین‌دارنمایان، دیدگاه ملکیان را تعمیمی ناصواب می‌داند که بر پایه‌ی تجربه شخصی و نه تحلیل جامع اجتماعی یا دینی شکل گرفته است.

در تربیت دینی موضوعات متعددی با عناوین مختلفی می‌توانند تأثیر داشته باشند. به نظر می‌رسد که آموزش مهارت‌های زندگی می‌توانند باعث تربیت ماندگاری شوند و چه‌بسا کار مربیان را آسان‌تر و سطح تربیت را عمیق‌تر نمایند. چون کسب مهارت‌ها در هر مرحله از زندگی بینش فرد را پویاتر می‌نمایند و انگیزش وی را برای یادگیری و عمل افزایش می‌دهند و این آرزوی دیرینهٔ هر مربی آرزومندی است که می‌خواهد در امر تربیت موفق گردد.

گر در خانه باشد، مهربانی‌اش چون چراغی روشن، خانواده را در مسیر حق هدایت می‌کند؛ اگر در خیابان گام بردارد، گرمای دعوتش قلب‌ها را فرا می‌گیرد؛ اگر بر مرکب سفر نشیند، نور هدایتش بر هم‌نشینانش سایه می‌افکند؛ و اگر وارد اداره‌ای گردد، هرگز بی‌ثمر خارج نمی‌شود؛ یا سخنی حکیمانه که امید را در دل‌ها زنده می‌کند، یا نصیحتی که ذهنی را به راه درست هدایت می‌کند، یا ذکری که دل‌های غافل را بیدار می‌سازد.