گروه ادب: اگر در ترجمه قرآن، مترجمی ادعای نقل عین پیامها و مضامین را داشته باشد، به عبارتی بگوید قرآن را کامل ترجمه کرده، نه از بعد علمی حرف او قابل دفاع است و نه از بعد شرعی، فقها هم نسبت به آن ایراد میگیرند.
«علی معموری» عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، درگفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) با بیان این مطلب گفت: در مجموع ترجمه امکان دارد، اما ادعای اینکه مترجم در واقع عین آن مفاهیم را انتقال دهد، خلاف واقع است و چنین چیزی ممکن نیست.
او ادامه داد: امروزه در مبانی اصول ترجمه که جزو شاخههای زبانشناسی به شمار میرود، این مسئله تقریبا پذیرفته شده که ترجمه نوعی تألیف مستقل و جدید است و در واقع چیزی به نام بازسازی کامل و مطابق با متن اصلی در ترجمه امکانپذیر نیست، ترجمه همواره نسبتی با متن اصلی دارد، یک ترجمه خوب نسبتی زیاد و یک ترجمه ضعیف، نسبتی کم دارد.
او درباره جنبههای از قرآن که منعکس نمیشوند، گفت: در ترجمه معمولا با چند جنبه روبرو هستیم، جنبه دستوری جزو سادهترین بخشهای برگردان یک متن است، چون معمولا معادل ساختارهای دستوری هر زبان را در زبانهای دیگر میتوان شناسایی کرد، بخش دیگر به مفردات و مفاهیم تکتک واژگان برمیگردد، برگردان واژگان هم در مواردی کار ساده و در مواردی دشوار است، بهدلیل اینکه اولا برخی از مفاهیم و واژگان ممکن است، معادل نداشته باشند، ثانیا پیدا کردن معادلهای آنها دشوار باشد.
معموری گفت: بعد دیگر به بحث جهانبینی زبان باز میگردد، مترجم در هر زبانی با جهانبینی خاصی روبروست، که این جهانبینی بر زبان حاکم است، در واقع ساختارهای زبان، مفاهیم زبان و شیوه چینش کلمات بر مبنای این جهانبینی شکل میگیرد، برگردان این جهانبینی کاری بسیار دشوار است، یعنی مترجم باید جهانبینیای را که بر مبنای متن قرآن شکل گرفته، تبدیل به یک جهانبینی آریایی کند.
او ادامه داد: جنبه دیگر، بعد زیبایی هنری و تصویرسازیهایی است که در یک متن وجود دارد، احتمالا تصویرسازی در یک متن به شکلی صورت میگیرد که در متن دیگر امکان تصویرسازی به این شکل مقدور نیست، جاییکه تشبیه به کار میرود، برگردان متن معمولا از دشوارترین و غیرممکنترین کارهای یک مترجم میشود، در خیلی از موارد هم جز با ترجمههای تفسیری و توضیحی امکانپذیر است.
نویسنده کتاب «زندگی سیاسی شهید صدر» در مورد وضعیت ترجمه در حال حاضر در کشور گفت: مشکل اصلی ما در بخش ترجمه این است که بدون استوار کردن زیرساختهای ترجمه، هر شخص به شکل فردی و سلیقهای به کار ترجمه قرآن روی آورده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ترجمه متنی مانند قرآن با ترجمه یک متن روزمره و عادی متفاوت است، ترجمه این متن از عهده یک نفر بر نمیآید و برای ترجمه آن تنها استفاده از یک تخصص لازم نیست، بلکه مجموعهای از تخصصها باید جمع شده و مجموعهای از مطالعات بنیادین شکل گیرد.
نویسنده مقاله «مقایسه تطبیقی کاربردهای فعل ماضی و مضارع در قرآن» گفت: در معناشناسی و مفردات قرآن بایدبیشترکار شود و در بخش مربوط به تاریخ قرآن و شأن نزولها، بحثهای بسیار جدی باید صورت گیرد، نسبت به این مباحث ما تاکنون کارهای جدی صورت ندادهایم و بدون مقدمه وارد شدهایم، ترجمه متنی مانند قرآن، کار گروهی، مقدمات و برنامههای از پیش تعیین شده را میطلبد و در یک دوره درازمدت امکانپذیر است.
نظرات