سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

هنگامی که مردم با مساله یا مشکل یا بحرانی مواجه می‌شوند، انتظار می‌رود که روشنفکرانِ جامعه با اظهارنظرها، تحلیل‌ها و نقدهای خود بتوانند مردم را آگاه کنند و آنها را از قرارگرفتن در مسیرهایی که بر اساس باورها و رفتارهای غیرعقلانی و تعبیرهای نادرست ایجاد می‌شوند، دور سازند. اما اگر به افکار و شیوه گفتار و رفتارِ برخی روشنفکران (که کم هم نیستند) در اظهارنظرها و گفت‌وگوهایی که با یکدیگر دارند دقت کنیم، واقعیت چیزِ دیگری است.

در گذرگاه تاریخ، جنگ همواره به‌مثابه صحنه‌ای پیچیده و پرتنش میان ایمان، اخلاق و خشونت ظاهر شده است؛ جایی که دین به‌عنوان نوری هدایتگر یا گاهی بهانه‌ای برای توجیه نبرد، نقش‌آفرینی کرده است. این کاوش در الهیات جنگ، نه تنها مروری بر آموزه‌های ادیان بزرگ جهان است، بلکه دریچه‌ای نو به فهم عمیق‌تر پیچیدگی‌های اخلاقی و دینی در میدان نبرد امروز می‌گشاید؛ جایی که پرسش‌های کهن درباره عدالت، مشروعیت و خشونت همچنان بی‌پاسخ نمانده‌اند و راهی به سوی صلح و کرامت انسانی می‌جویند.

پدیده «اخبار خلاف واقع» یا «فیک‌نیوز »، چالشی جهانی است که با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، ابعاد پیچیده‌تری به خود گرفته است. این پدیده نه تنها سلامت اطلاعاتی جامعه را به خطر می‌اندازد، بلکه با ایجاد بی‌اعتمادی، تضعیف انسجام اجتماعی و دوقطبی‌سازی، به ثبات سیاسی و امنیت ملی نیز آسیب می‌رساند.

به نظر می‌رسد تكانه‌ها و تركش‌های برآمده از جنگ 12 روزه در روح و روان و ناخودآگاه جمعی جامعه ایرانی به اندازه‌ای عمیق و بنیادین است كه انسان ایرانی پس از این جنگ میهنی دیگر انسان قبلی نیست و در ساحت متفاوتی قرار گرفته است. نسل‌های مختلف ایرانی در این رخداد با تكه‌هایی از وجود خود آشنا شدند كه شاید پیش از این با آن احساس غریبگی می‌كردند.

در حالی‌که جهان بار دیگر شاهد خیزش‌های اعتراضی گسترده علیه جنایات رژیم صهیونیستی است، ترکیب متنوع معترضان از مسلمانان، چپ‌گرایان، فمنیست‌ها و دانشجویان نسل جدید نشان از بازتعریف جبهه‌های مقاومت دارد؛ تکرار تاریخی که این‌بار نه زیر پرچم مارکسیسم، بلکه در سایه‌ی اسلام سیاسی و با الهام از ایستادگی مردم غزه شکل گرفته است.

گرسنگی در غزه صرفاً نتیجه‌ی طبیعی جنگ نیست، بلکه تبدیل به ابزاری برنامه‌ریزی‌شده برای تنبیه جمعی، تضعیف حاکمیت فلسطینی و تحمیل خواسته‌های سیاسی اسرائیل شده است. این راهبرد هم یک فاجعه انسانی و هم یک جنایت محتمل جنگی به شمار می‌رود که در تاریخ معاصر، نمونه‌های محدودی از آن دیده می‌شود.

خبر اختصاصی دوشنبه «اعتماد» در خصوص برگزاری نشستی با حضور نخبگان، فعالان سیاسی و حقوقدانان برای بررسی ابعاد گوناگون لایحه حاشیه‌ساز اخیر و بازپس‌گیری احتمالی آن، دیروز رسما از سوی رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت تایید شد.

درحالی‌که کشور درگیر بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و پساجنگی است، دولت با همراهی مجلس در مسیر تصویب لایحه‌ای گام برداشته که به باور بسیاری از کارشناسان، زمینه‌ساز تحدید بیشتر آزادی بیان خواهد شد؛ محمد مهاجری، فعال سیاسی و رسانه‌ای، این لایحه را نه پاسخی به نیازهای واقعی جامعه، بلکه تلاشی برای مقابله با معلول‌ها می‌داند و هشدار می‌دهد که تصویب آن می‌تواند انسجام ملی و مرجعیت رسانه‌های داخلی را بیش از پیش تضعیف کند.

لایحه‌ی «مقابله با نشر محتوای خلاف واقع» که با قید دوفوریت و چراغ خاموش از سوی دولت به مجلس فرستاده شده، در حالی موجی از نگرانی در میان حقوقدانان، روزنامه‌نگاران و فعالان اجتماعی ایجاد کرده که منتقدان آن را گامی واپس‌گرایانه در جهت تحدید آزادی بیان و مجازات‌زایی گسترده می‌دانند؛ لایحه‌ای که به گفته‌ی منتقدان، به‌جای اصلاح، در پی ساکت‌کردن جامعه است.

در بحبوحه‌ی تنش‌های سیاسی و تبعات جنگی که هنوز غبار آن فروننشسته، پیش‌بینی‌ وقوع اعتراض‌های اجتماعی، نه پیش‌گویی، بلکه زنگ هشداری برای حاکمیت است؛ هشداری که اگر جدی گرفته نشود، ممکن است به بحرانی فراگیر بدل شود. در این میان، تحلیل‌هایی چون آنچه دکتر مطهرنیا با عنوان «نظریه سه‌گام» ارائه داده، هرچند هشدارآمیز و گاه رادیکال‌اند، اما به‌واسطه‌ی نشانه‌های ملموس در جامعه، نیازمند توجه و تمهیدات پیشگیرانه‌اند؛ چرا که اعتراض‌های آینده نه سنتی، بلکه سیال، چندلایه و غیرقابل مهار با روش‌های گذشته خواهند بود.