سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

نگاهی به کتاب «سنت و اصلاح» عبدالله عروی

آیا عبدالله عروی مباحث و جنجال‌هایی را که با کتاب‌های « الأيديولوجية العربية المعاصرة: ایدئولوژی معاصر عربی» و «العرب والفكر التاريخي: عرب و نگرش تاریخی» آغاز کرده بود، با کتاب «السنة والإصلاح» به پایان برده است؟ آیا این پایان به همان سرنوشتی دچار می‌شود که عملیات نوگرایی و ایدئولوژی مدرنیته در کشورهای عربی با آن سروکار دارد؛ سرنوشت روشنفکر رادیکالیستی که نگرش وی در انتخاب‌های بشری، عقلانی، سکولاریستی، دموکراتیک و سوسیالیستی‌اش گنجانده شده است

عروی .. مدافع حکومت دینی

عبدالله عروی؛ اندیشمند مغربی از مدافعان گسست معرفتی از میراث گذشته به شمار می‌آید و بر ضرورت پیوند با ارزش‌های مدرنیسم غربی، بر این اساس که ارزش‌هایی بشری و عقلانی هستند، تأکید دارد. ولی در آخرین گفت‌وگوی رسانه‌ای با نشریه‌ی «المساء» مغرب، او پس از ناکامی تلاش‌ها برای رسیدن به نظام‌های دموکراتیک در مناطق عربی، از حکومت مذهبی دفاع کرد. چه چیز باعث شد اندیشمندی نوگرا همانند عروی خواستار چنین مفاهیم عتیقه‌ای برای حل چالش‌های معاصر حکومت شود؟

اندیشمند مسلمان و سیاستمدار سودانی دکتر حسن ترابی پس از پیمودن مسیر فکری مملو از دستاوردهای فکری شگرف و درگیریهای سیاسی لبریز از فعالیت‌‌های سیاسی جنجالی روز شنبه 5 مارس دار فانی را وداع گفت. دیدگاه‌‌های مردم در زندگی و مرگ نسبت او متفاوت بوده و هست.

در حالی که مریدان و پیروانش او را با دیده‌‌ی تعظیم وبزرگواری می‌بینند و او را پیشگام مکتب نوآوری در فقه سیاسی اسلامی می‌دانند

قبل از ورود به بحث نبوّت لازم است مقدمه‌ای كوتاه عرض شود، زندگی در روی كره‌ی خاكی در بین موجودات از چهار حالت خارج نیست: 

یک: زندگی جمادی، دو:زندگی نباتی، سه: زندگی حیوانی و چهار: زندگی انسانی 

و البته این مسئله را هم همیشه به یاد داشته باشیم كه میزان رشد حیات معنوی و تعالی و تكامل معنوی در موجودات با میزان فراوانی تعداد  آنها نسبت عكس دارد. مثلاً جمادات كه از حیات معنوی و كمال جویی بسیار كمی برخوردارند

بند با كسب اجازه از محضر ماموستاهای گرامی و بزرگوار، اگر خدا توفیقم بدهد و الطافش شامل حالم بشود، می‌خواهم خارج از عادت مألوف و همیشگی، اشاراتی داشته باشم پیرامون مسئله‌ای كه در جلسه‌ی گذشته بدان اشاره كردم و آن اینكه گفتم: (متاسفانه برای كسی جشن می‌گیریم و مراسم برگزار می‌كنیم كه او را نمی‌شناسیم). و اگر عرایض بنده نواقصی داشته باشد كه دارد، ایراداتی به آن وارد شود كه می‌شود، قابل نقد باشد كه هست

در مشرق اسلامی روی یک قضیه بسیار بحث می‌شود و آن تکثرگرایی و فرهنگ اختلاف است. از یک سو دموکراسی‌ خواهان معتقدند اختلاف یک حق مقدس است و نباید آن را جز در سایه‌ی ارزش‌های والای ملی یا سکولار و مطابق با اصل شهروندی تعیین کرد. البته جناح‌های چپ عموما نظرات دیگری دارند، گرچه برخی از ایشان هم به دموکراسی، مدرنیته یا سکولاریسم باور دارند. دموکرات‌ها عقیده دارند که باید قانون اساسی حق همه‌ی طرف‌های موجود در جامعه را رعایت کند.

آراء علماء پيرامون اجماع

چيزی را به مانند اين اصلی که آن را «اجماع» ناميده‌اند سراغ ندارم که به عنوان اصلی از اصول تشريع اسلام، در ميان مردم مشهور گردد و لکن اين چنين، نظرهای مختلف درباره‌ی آن مطرح شده باشد و مذاهب از جميع جهاتِ مربوط به اين اصل، در آن اختلاف کرده باشند. مذاهب در مورد حقيقت اجماع، اختلاف دارند:

گروهی از آنان می‌گويند: «اجماع به معنای اتفاق تمام مجتهدين امت محمد صلی الله عليه وسلّم بر سر حکمی شرعی است

روشن است که پیدایش بیداری اسلامی، پدیده‌ای تاریخی در دوران معاصر است که بر اثر فروپاشی خلافت عثمانی، سیطره‌ی کشورهای استعمارگر، گسست سیاسی در امت اسلامی، کاستی‌های اعتقادی که از سوی داعیان سکولاریسم تندرو به نام روشنفکری ترویج می‌شد، فروپاشی اخلاقی و ارزشی، فراخوانی به سوی غرب‌گرایی و پیروی فرهنگی به نام رشد، نوسازی و همگامی با غرب به وجود آمد.