”توصیه هایی برای ائمّه ی مساجد در ماه مبارک رمضان“ نویسنده: شیخ محمد بن ابراهیم السبر ترجمه: بخش ترجمەی سۆزی میحڕاب الحمد لله والصلاه و السلام علی من لا نبیّ بعده به مناسبت قدوم ماه مبارک رمضان گفتاری هر چند ساده را، تقدیم ائمه ی محترم مساجد می نمایم. اسباب بیان این چند کلمه، توصیه و نصیحت برای دوستان و ابراز محبت و دوستی بخاطر خدا با آنان است؛ که امیدوارم مورد قبول دوستان واقع گردد و گره ای در کار گشاید. برادر عزیز و بزرگوارِ پیشنماز مسجد: رسیدن ماه مبارک رمضان را تبریک و تهنیت می گویم و امیدوارم خداوند من و شما را از روزه داران شب قیام جهت کسب رضای خود حساب نماید و توفیق انجام بهترین اعمال در این ماه را نصیب فرماید. امام و پیشوای بزرگوارم: همانطور که رمضان ماه روزه و شب زنده داری و دادن صدقه و انجام طاعت و عبادت است، ماه دعوت و دعوتگری خاصهً برای ائمه ی مساجد و پیشگامان دعوت است. رمضان فرصت خوبی برای تربیت و تزکیه است؛ زیرا در این ماه مردم برای انجام عبادات و نمازهای جماعت و تراویح و اعتکاف به مساجد روی می آورند و جهت انجام اعمال صالح و خیرات از آمادگی بیشتری بر خوردار هستند، که این هم یکی از مظاهر رحمت خداوندی بر بندگانش می باشد؛ و شکی نیست که داعیان موفق از این فرصت پیش آمده نهایت استفاده را می برند و در زمینەی دعوت و دعوتگری کارهای اساسی را انجام می دهند. بله دوست عزیزم: رمضان فرصتیست برای امامی که ارزش و اهمیتِ وظیفه ی خویش را می داند و به خُطَب و نمازهای جماعت و صیام و قیام خود اهتمام می ورزد، که بدون شک می طلبد امام مسجد برای تزکیه و خود سازی و خدمت به دیگران تلاش بیشتری ورزد. لذا توصیه هایی را خدمت ائمّه محترم معروض می دارم که امید است خداوند ما و شما را منتفَع گرداند. ۱- تقوای خداوند در خفا و جلا و اخلاص در گفتار و رفتار را فراموش نکنیم، زیرا تقوی و اخلاص سبب موفقیت در دنیا و رستگاری در آخرت می شوند، امام ابن الجوزی می فرماید: ” هر کس در گفتار و رفتارش اخلاص نداشته باشد، بر زمین خواهد خورد “. پس در امامت و دعوت و نماز و دعایت خود را پاک کن و اخلاص پیشه کن؛ همانطور که گفته شده ” هر کس به اندازه نیت خویش بهره مند می گردد “. ۲- بدان کە رمضان فرصت خوبی برای دعوت و تبلیغ است، پس برای این امر مهم عزمت را جدی و بر خدا توکل کن و او را درخواست نما که کارت را آسان گرداند و در امامت و دعوتت برکت آرَد؛ و موسی وار [ وقتی که مسٶلیت دعوت و تبلیغ را عهده دار شد ]، خداوند را بخوان که: ” ( قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی* وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی * وَاحْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسَانِی*یَفْقَهُوا قَوْلِی) (طـه:۲۵،۲۸). ۳ – بدان کە امامت و پیشوایی امانت است، و در ادای امانت خدا را مد نظر داشته باش. در ادای نمازهایت [ مگر اینکە معذور باشی ] سرِ وقت حریص باش، زیرا تو الگو و اسوه ی قولی و عملی هستید؛ پس در صورت کم کاری خویش چطور مردم را بر محافظت از نمازهای پنجگانه و حریص بودن بر انجام واجبات تشویق و ترغیب می کنید؟!! ۴ – در زیبا سازی و عطر آگین کردن مسجد و آراسته کردن آن برای حضور نمازگزارانِ متهجّدِ معتکف، کوشا باش؛ سعی کن امکاناتی از قبیل آبسردکن، سیستم صوتی و … تهیه بنما. ۵ – جهت آگاهی بیشتر از احکام روزه، اعتکاف، زکاه فطر و احکام نماز عید خود را آماده کن، زیرا هم برای بهتر انجام دادن عبادات خود و هم برای جوابگویی سوالات احتمالی مأمومین مفید فایده است. برای این کار کتابهای احکام فقهی روزه و فتاوای بزرگان را در این زمینه مرور کن و کتابهایی مانند ” الملخّص الفقهیّ ” شیخ فوزان، ” الصیام، آداب و احکام ” دکتر عبدالله طیّار و کتاب ” مخالفات الصیام ” شیخ عبدالعزیز السدحان را از نظر بگذران. [ این منابع کُتب پیشنهادی نویسندەی مقالە است. ] ۶ – سعی کن در اوقات مناسب برای مأمومین و مخاطبینت مواعظ و خُطبی داشته باشید و مسائلی از قبیل احادیثِ آداب و احکام روزه، فتاوای رمضان، و… بیان بدارید. ۷- بسیاری از سفرهای عُمرە در این ماە صورت می پذیرد و قاعدتا” ائمّه ی جماعات نیز از این قاعده مستثنی نیستند و بە بهانەی اینکە فرد دیگری را بە جای خود گماردەاند، مسجد خود را ترک می کنند و وظایف محولەی خود را فراموش می کنند؛ در حالی که ادای امانت [ امامت و پیشنمازی ] واجب و ادای عُمرە سنت است. پس چطور می شود که نفل و سُنّت را مقدم بر واجب کرد و منفعت فردی [ عُمره ] را بر منفعت عمومی [ امامت و نماز جماعت] ترجیح داد؟ ۸ – دعوت و تبلیغ عمومی و محلە ای را در مدّت ماە مبارک رمضان از یاد نبر، برای این امر پیشنهاداتی که البته نتیجه بخش نیز بوده اند بحضورتان ارائه می گردد: الف: هدایای رمضانی، زیرا هدیه راهی جهت رسیدن به دلهاست و سیلەایست برای ایجاد ارتباط با مردم؛ که صد البته این کار باید با رعایت شرایط موجود محله و مسجد صورت گیرد. ب : دید و بازدید از کسانی که به هر دلیلی در نمازهای جماعت و تراویح شرکت نمی کنند و تبیین اینکه حضور آنان [ غایبین ] در مسجد مایەی رستگاری خودشان و باعث دلگرمی سایر نمازگزاران خواهد شد. پ : اجرای مسابقاتی هدفدار در محله و مسجد و تفکیک سن و سال متقاضیان و اعطای جوایز بر همین ضوابط و شرایط. ت : دعوت از علما، دعوتگران و خطیبان جهت اجرای جلسات علمی و توجیهی بعد از نماز عشا و تراویح. ث : استفاده و بهره برداری از حضور گرمِ نمازگران به شیوه های مختلف، از قبیل پخش بروشور، سی دی، کتُب علمی و فقهی و حضور خُطَبای اهل فن. ج : نصب تابلوی اعلانات در مسجد و مدیریت بر اجرای به وقت برنامه ها و بروز بودن آنها . ح : تدارک و طرح ریزی برنامه ای [ شب یا روز عید ] جهت همنشینی همسایگان و رفع کدورت های احتمالی موجود در بین افراد محله و اشاعه ی فرهنگ تعامل و تعاون میان آنان. ۹ – بر امامان مساجد لازم است کە جهت پیرایش و آراستگی موارد ذکر شده، دعوت مردم را بر اساس ” حکمت و موعظه ی حسنه ” و اشتیاق بر هدایت آنان ” محمد ” وار ( ص ) انجام دهند و در این امر پیامبر را الگوی عملی خویش قرار دهند؛ همانطور که خداوند می فرماید: ” (فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظّاً غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ … ) (آل عمران:۱۵۹) وقال سبحانه: (ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ)” (النحل:۱۲۵), ۱۰ – افطار روزه داران در این ماه مبارک را به یاد داشته باشد و با افطاریهایی هرچند ساده و کوچک، در جهت احیای این عمل ارزشی اقدام نماید. ۱۱ – نسبت بە فُقَرا و تُهیدستان محلە که شایسته ی خوبیند، عنایت و توجّە خاصی داشته باشد و برای جمع آوری زکات و صدقات و توزیع در بین آنان، تمهیداتی را اتخاذ و عملی نماید. و اما آخر کلام: دوست بزرگوارم امام جماعت و پیشنماز مسجد: بدان که پوچ گرایان و اهل باطل، با یاوه گویی و دروغ سُراییِ خود در خدشه دار کردن روحانیت رمضان و اِفسادِ حلاوت و شیرینیِ آن؛ با عرضه ی انواع فیلم و سریالهای هرزه درایی و طنز آلود، گوی سبقت را از هم می برند و از همدیگر پیشی می گیرند. پس بر ماست که در جهت حفظ هیبت و کرامت و جلالت رمضان بکوشیم و برنامه ها ی زشت و پلید دشمنانِ کینه به دل را خنثی کنیم و برای احیای نقش حیاتی و سازنده ی مسجد نقش خویش را ایفا نماییم، که این نیز جز با ارائه ی برنامه ای منسجم و البته جذاب، شدنی نیست. وفقنی الله وإیاک لما یحب , وصلى الله على سیدنا محمد وعلى آله وصحبه وسلم. —————————— * إمام وخطیب جامع الأمیره موضی السدیری بالعریجاء بالریاض ترجمه: بخش ترجمە سۆزی میحڕاب