عنوان: تحولات انديشه سياسي مسلمانان در دوره ميانه اسلامي نويسنده(گان): عبدالواحد قادري، سيدهاشم آقاجري، چکيده: اختلاف بر سر جانشيني حضرت محمد(ص) سرآغاز تفرقي شد كه با قتل عثمان و جنگ هاي داخلي ايام حكومت علي(ع) به اوج خود رسيد. بر اين اساس، مسئله پژوهش عبارت است از: شناسايي جريان هاي فكري سياسي نزد مسلمانان و در طول تاريخ اسلام كه درباره حاكم نظريه پردازي كرده اند. سوال هاي پژوهش از اين قرارند: 1. ازلحاظ متني، انديشه مسلمانان درمورد خلافت چه جريان هاي را شامل شد؟ 2. با توجه به شرايط سياسي- اجتماعي (زمينه هاي بيروني)، انديشه سياسي در جهان اسلام چه دوره هايي را پشت سر گذاشت؟ فرضيه پژوهش نيز به اين شرح است: با توجه به رويكرد تاريخي- تحليلي و با استفاده از متدولوژي اسكينر، انديشه سياسي مسلمانان را مي توان به دو دوره كلي تقسيم كرد: دوره سنتي و دوره مدرن. ازلحاظ متني، دوره سنتي شامل سه جريان مهم خوارج، شيعه و اهل سنت است؛ ازمنظر زمينه اي، چهار مرحله قابل شناسايي است: منازعات كلامي، تكوين مكاتب فقهي- كلامي، تثبيت مكاتب فقهي- كلامي و مرحله پساعباسي. در پژوهش حاضر، مصداق امام يا خليفه نزد هر فرقه شناسايي و سپس وظايف امام و مفاهيم مرتبط با آن بيان شده است.