سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، رخدادی در شمال غزه روی داد که مسیر تاریخ معاصر فلسطین را دگرگون کرد. صاعقه‌ای که از دل دهه‌ها مقاومت و رنج برخاست، ساختار مشروعیتی را که جهان برای «اسرائیل» ساخته بود، در هم شکست. پاسخ ویرانگر رژیم صهیونیستی به آن رویداد، اگرچه بهای سنگینی از جان و زیربنا گرفت، اما در برابر پایداری شگفت‌انگیز مردم فلسطین، چهره‌ی واقعی ستم را بر جهان آشکار ساخت. غزه، که گمان می‌رفت به زانو درآمده باشد، بدل به میدان بیداری وجدان جهانی شد؛ جایی که مقاومت، بار دیگر نه تنها به‌عنوان واقعیتی میدانی، بلکه به‌عنوان طرفی سیاسی در معادلات بین‌المللی شناخته شد. اکنون، در آستانه‌ی توافق و بازسازی، این پرسش پیشِ‌روست که آیا می‌توان از دل این ویرانی، افق تازه‌ای برای آینده‌ی فلسطین گشود؟

بشارت در قرآن و سنت پیامبر ﷺ شامل خبرهای خوش و پاداش‌های الهی برای مؤمنان و هشدار و عذاب برای گنهکاران است. پیامبران و جایگاه‌های ایشان مؤمنان عامل را به اعمال صالح تشویق و از ثواب‌های آن بشارت می‌دهند، از جمله پاداش بزرگ، مغفرت، رضای خدا، ورود به بهشت، نعمت‌های متنوع و ثبات قدم در راه خدا؛ همچنین بشارت به عذاب شامل عذاب قبر و قیامت برای کافران و منافقان است تا آنان را از گناه بازدارد. بدین ترتیب بشارت وسیله‌ای تربیتی و هدایتگر است که هم انگیزه عمل صالح ایجاد می‌کند و هم از رفتار نادرست جلوگیری می‌کند، و نشان‌دهنده رحمت، حکمت و عدالت الهی است.

پس از مذاکرات غیرمستقیم میان حماس و اسرائیل در شرم‌الشیخ، مرحله‌ی نخست توافق غزه به دست آمد. این مرحله شامل آتش‌بس، آزادسازی ۲۰ اسیر اسرائیلی و بیش از ۲۰۰۰ اسیر فلسطینی، ورود کمک‌های انسانی و بازگشت آوارگان است. همچنین نیروهای اسرائیل تا خط مرزی عقب‌نشینی می‌کنند. جزئیات مدیریتی غزه و سرنوشت حماس هنوز مشخص نیست و مراحل بعدی شامل خلع سلاح حماس و تشکیل دولت تکنوکرات تحت نظارت بین‌المللی خواهد بود.

نبرد دموکراسی در عصر استبداد، بیش از آن‌که صرفاً رقابتی سیاسی باشد، نبردی بر سر روایت و معناست. آزادی و کرامت اگر به شعارهایی انتزاعی فروکاسته شوند، توان بسیج اجتماعی خود را از دست می‌دهند. راهِ برون‌رفت از این بن‌بست، ساختن روایتی زنده و ملموس است که دموکراسی را نه مفهومی نخبگانی، بلکه پاسخی عملی به رنج‌های مردم بداند و استبداد و فساد را علت واقعی بحران‌ها معرفی کند. تحقق این هدف مستلزم اقداماتی راهبردی است: پیوند دادن مطالبات اقتصادی (اشتغال، عدالت مالیاتی، مبارزه با فساد) با ارزش‌های دموکراتیک، و سپس حضور فعال در فضای دیجیتال از طریق ابتکارات مدنی و محتوای بصری نزدیک به زبان مردم. هر جریانی که بتواند مردم را قانع کند دموکراسی منشأ دردهایشان نیست، بلکه مسیر رهایی و عدالت است، می‌تواند زمینه‌ساز احیای سیاسی و آغاز رستاخیز واقعی در جهان عرب گردد.

باید حقیقت را گفت حتی اگر تلخ باشد؛ مبارزه برای فلسطین با وجود فداکاری‌ها هنوز نتوانسته جلوی نسل‌کشی را بگیرد، اما این بدان معنا نیست که تلاش‌ها بی‌ثمرند. تظاهرات، اعتراضات هنرمندان و به رسمیت شناختن کشور فلسطین، نشانه‌های یک جنبش وجدانی و جهانی‌اند که آگاهی و فشار بر اسرائیل و حامیانش را افزایش داده‌اند. گرچه اشغال ادامه دارد، اما شکست‌های دیپلماتیک اسرائیل و آمریکا، تغییر نگرش جهانی و رشد نفرت از اسرائیل نوید آن را می‌دهد که این مبارزه طولانی، روزی به آزادی قدس و پیروزی عدالت خواهد انجامید.

در دومین سال تداوم تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه، نویسنده با تأکید بر ماهیت نسل‌کشی و حمایت مستقیم و غیرمستقیم قدرت‌های غربی و برخی دولت‌های عربی، فاجعه انسانی جاری در غزه را یادآور می‌شود. او با اشاره به آمار دهشتناک شهدا، زخمی‌ها و مفقودان ــ که بیشترشان زنان و کودکان‌اند ــ و استفاده دشمن از گرسنگی به‌عنوان سلاحی غیرانسانی، هشدار می‌دهد که تکرار و استمرار این فجایع نباید موجب عادی‌سازی ظلم و کاهش حساسیت اخلاقی و انسانی ما شود. نویسنده بر مسئولیت انسان‌ها و مسلمانان در برابر این جنایت‌ها تأکید کرده و راه‌های واکنش مؤثر را روشنگری درباره مسئله فلسطین، کمک‌های انسان‌دوستانه، اقامه نماز غایب برای شهدا و دعا برای پایداری و پیروزی مردم فلسطین می‌داند. متن با دعاهایی برای شناخت حق، دوری از باطل و رهایی مظلومان از شر ظالمان پایان می‌یابد.

دیشب حماس پاسخی حساب‌شده و با ادبیاتی روان‌شناسانه به طرح آتش‌بس ترامپ ارائه داد که با استقبال فوری رئیس‌جمهور آمریکا مواجه شد. ترامپ در واکنش، خواستار توقف بمباران غزه برای آزادی گروگان‌ها شد و این اقدام او سکوت معنادار اسرائیل و نتانیاهو را در پی داشت. بیانیه حماس با قدردانی از تلاش‌های ترامپ آغاز شده و ضمن پذیرش بخش‌هایی از طرح (توقف جنگ، آزادی گروگان‌ها، عقب‌نشینی کامل اسرائیل)، درباره بخش‌های دیگر اصلاح و اجماع ملی فلسطینی را شرط کرده است. این پاسخ همسو با مواضع همیشگی حماس است اما با زبانی متفاوت و متناسب با شخصیت ترامپ ارائه شده تا رضایت او را جلب کند. استقبال ترامپ از آن، فشار جدی بر نتانیاهو وارد می‌سازد و هم‌زمان تردیدهایی درباره نیت واقعی آمریکا و اسرائیل باقی گذاشته است؛ اینکه این روند مقدمه صلحی پایدار خواهد بود یا صرفاً ابزاری برای آزادی گروگان‌ها. در شرایطی که ترامپ به دنبال دستاوردی بزرگ در عرصه بین‌المللی و احتمالا جایزه صلح نوبل است، پاسخ حماس می‌تواند روزنه‌ای برای پایان جنگ غزه باشد، هرچند همه‌چیز منوط به واکنش اسرائیل، تضمین‌های میانجیگران و روند مذاکرات پیش‌رو است. همچنین تماس‌های اخیر ترامپ با اردوغان و امیر قطر در شکل‌گیری این فضای جدید بی‌تأثیر نبوده است.

چکیده: طرح صلح عقیم ترامپ، که به عنوان "معامله قرن" شناخته می‌شود، تلاش‌هایی برای حل و فصل منازعه اسرائیل و فلسطین بود. این طرح به دلیل عدم توجه به حقوق و خواسته‌های فلسطینی‌ها و همچنین حمایت یک‌جانبه از اسرائیل، با انتقادات زیادی مواجه شد. در حالی که هدف این طرح پایان دادن به جنگ و تنش‌های طولانی‌مدت در منطقه بود، اما به جای ایجاد آرامش، به تشدید اختلافات و نارضایتی‌ها منجر شد. نتیجه نهایی این طرح، پایان نامشخص جنگ و ادامه بحران انسانی در فلسطین و اسرائیل است.

در پایان سپتامبر ۲۰۲۵ رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، پیشنهادی ۲۰ بندی برای آتش‌بس و «نظم‌بخشی» غزه را در کاخ سفید ارائه کرد که با پذیرش مشروط بنیامین نتانیاهو همراه شد. این طرح بدون حضور نمایندگان رسمی فلسطینی تدوین شد و از همان آغاز با ابهامات جدی در سازوکار اجرایی و ضمانت‌های حقوقی مواجه گردید.

با وجود فرودستی سیاسی و عقب‌ماندگی علمی جهان اسلام، نفی نقش و کارآمدی دین اسلام در انسان‌سازی و توسعه‌ی عادلانه، ساده‌سازی و بی‌انصافی است. اسلام، آموزگار کرامت انسان، عدالت، آزادی، پاکی و عمران است و ناسازگاری‌اش نه با علم و شادی و همزیستی، بلکه با ستم، جهل، فقر و فریبکاری است. پس کاستی‌های امروز را باید بیشتر ناشی از عملکرد مدعیان دانست تا محتوای دین.