اصولا بهترين مراتب يادگيري اخلاق و تربيت رفتاري افراد در ابتداي ورود به سن نوجواني است. هرچند كه بسياري از اصول تربيتي از سنين كودكي قابل اجراست، اما اكثر رفتارها و كنشهاي اجتماعي در بدو ورود به سنين نوجواني شكل ميگيرند. يكي از اصول رفتاري و آموزههاي اجتماعي مثبت در عصر حاضر مسئله نقدپذيري از سوي افراد ميباشد. متاسفانه فرهنگ انتقاد و نقد در جامعه ما به خوبي شكل نگرفته و اغلب منتقدين با جانبداري نقد ميكنند و نقدشوندگان نيز با ناراحتي و عدم پذيرش واقعيات با مسئله نقد برخورد مي كنند. اما واقعيت امر اين است كه نقد به عنوان پله و مرحلهاي براي رسيدن به مراتب بالاي موفقيت ميباشد. به عبارتي منتقدان بايد از باب دوستي و كمك به شخص نقد شونده وارد شوند و براي بهبود كيفيت اعمال وي به بيان ضعفها بپردازند و بر نقاطي كه موجب تسريع در پيشرفت فرد ميشود، تاكيد كنند. وقتي نقد اينگونه صورت پذيرد بايد توقع داشت كه نقدشوندگان نيز با روي باز اين انتقاد را بپذيرند و آن را در راستاي بهبود كمي و كيفي اعمال و رفتار خود بدانند. نقد نبايد تخريب كننده باشد و نقد شونده نيز نبايد سختگيري نمايد. لذا اين اصول را بايد به فرزندان آموخت و به آنها ياد داد كه چگونه بايد در مقابل واكنشهاي منتقدان از خود واكنش نشان دهند و طريقه نقد و نقدپذيري را بياموزند. در قدم اول براي آموزش اين فرهنگ به نوجوانان بايد از آنها خواست تا خودشان نسبت به عملكرد روزانه خود، انتقاد كنند. به عبارتي در طول يك روز يا يك هفته اقدامات و اموري كه به آنها مربوط است را مورد بررسي قرار دهند و نهايتاً به يافتن نقاط ضعف و قوت خود بپردازند. اينگونه وقتي با نقاط ضعف خود آشنا شوند و آن را بپذيرند، ظرفيت پذيرش آنها براي انتقاد ديگران نيز افزايش مييابد. در گام بعدي بايد در مدارس و حين آموزشهاي چندگانه به لحاظ فرهنگي و اجتماعي دانشآموزان را تعليم دهند، تا به لحاظ رفتاري براي كنشهاي اجتماعي آماده شوند. مراد از آموزشهاي اجتماعي تواناي انتقاد سازنده نسبت به عملكرد ديگران و نقدپذيري در مقابل نظرات آنها ميباشد. مسلماً هيچ كار و عملكردي خالي از اشكال نيست و مقدار كم و زياد بودن آن با توجه به ميزان مهارت ما متغيرخواهد بود. اما نگاه ديگران به نحوه رفتار و اعمال ما قطعاً ريزبينانه تر خواهد بود و خطاها و اشتباهات پنهان از ديد آنها مشخص و هويداتر خواهد شد. لذا اگر اين نگاه ريزبينانه ديگران را به فال نيك بگيريم و با به كار گيري نظرات ديگران براي ارتقاي كيفيت رفتارمان استفاده كنيم به نتايج مطلوب تري دست خواهيم يافت. رمز موفقيت در نقد و نقدپذيري، بستگي به نيت منتقدين و حسن نيت نقدشوندگان دارد. درغيراين صورت نقد به منزله كدورت تلقي ميگردد و نه تنها تاثيري در روند بهبود كارها ندارد بلكه عاملي مخرب در روابط اجتماعي تلقي ميگردد.
نظرات