اشاره: خرداد ماه 1384 تالار کتابخانه حسینیه ارشاد و موسسه غیر دولتی چارسوق اندیشه، میزبان دکتر احمد صدری استاد جامعهشناسی دین و رییس گروه جامعهشناسی دانشگاه لیک فورست (شیکاگو) آمریکا بود. وی که با تلقیهای جدید و جامعهشناختی از تقسیم بندی روشنفکران در چند ساله گذشته، مشهور شده در این سخنرانی در جمع دانشجویان و علاقمندان علوم اجتماعی، ضمن ارائه یک سنخشناسی تازه از رابطه دین و جامعه و نیز تقسیم بندی جدیدی از روشنفکران، به بررسی جامعهشناختی نقش دین در جامعه مدنی و وضعیت آینده ایران مردمسالار پرداخت.
ترجمه و تحقیق: محمدتقى کرمى
محمد بن ادریس شافعى پایهگذار مذهب شافعى در سال 150ه. در عسقلان ناحیهاى از فلسطین و به نقلى، در سرزمین یمن به دنیا آمد. در همان سال نیز ابوحنیفه، پایهگذار مذهب حنفى، در عراق از دنیا رفت. شافعى، عربتبار است و نسب وى به قریش مىرسد. در کودکى پدرش را از دست داد و ناچار به همراه مادر خود عازم مکه شد. حجاز در آن روزگار موطن بسیارى از محدثان و فقیهان و مفسران معتبر بود. در مکه غالب مفسران به شیوه ابنعباس تفسیر مىگفتند و در مدینه مالک بن انس مکتب فقهى خود را بنا نهاده بود. محدثان نیز جایگاه ویژهاى داشتند.
بانیان آینه پژوهش آهنگ آن داشتند که در شماره صد افزون بر نشستن پاى گفتههاى فرهیختگان و دانشیان درباره مجلّه، چگونگىها و بایستگىها و نابایستگىهاى آن از تنى چند از محققان بخواهیم تا درباره «نقد و چگونگىهاى آن در ایران» وگرچه بهاختصار، سخن بگویند. در زیر جوابهای مصطفی ملکیان به این پرسشها میآید.
نقد را تعریف کنید یا بهدیگر سخن، ارزیابى خود را از نقد بیان فرمایید.
کتاب ما و جهان نیچهیی که مجموعه مقالات دکتر بیژن عبدالکریمی است، بهانهیی شد که در باب نسبت روشنفکری با جهان پیرامون و رسالتش با دکتر سروش دباغ به گفت وگو بنشینیم. دکتر دباغ از منظر تحلیلی به این موضوع پرداخته است. آنچه در پی میآید حاصل این گفت وگو است.
دین اسلام دین وحدت و اتحاد است و همه شعارها و برنامههایش به نوعی بر این مقوله دلالت میکنند. البته وحدت و اتحاد نه به معنای یگانگی اجباری از نوع متحداللباس شدن و یک فکر و یک سلیقه و یک اندیشه داشتن است. بلکه بازگشت به اصول مشترک و مبادی کلی است که اسلام بر آنها تاکید کرده و همه مسلمین و همه انسانها در آنها مشترکند، امروز هیچکس منکر وجود اختلاف تفکر و سلیقه یا حتی اختلاف احکام در بین مذاهب مختلف اسلامی نیست و در صدر اول تاریخ اسلام و حتی دوره تابعین و پیشوایان مذاهب اختلاف قرائت و دیدگاهها در جامعه اسلامی وجود داشته است. اما هرگز این اختلافات موجب رویارویی و نقشهها و دسیسهها و تخریبها نشده است ولی متاسفانه از زمانی که مذهب ابزاری در دست قدرتمندان جهان قرار گرفت، پیروان شاخههای مختلف یک دین چنان به جان هم افتادند که هر یک حذف دیگری را از صحنه به عنوان جهادی مقدس میدانستند و عبادتی بزرگ برمیشمردند که متاسفانه خاطرات و نکات سیاه آن در طول تاریخ بر صفحه اذهان بر جای مانده است.
بی گمان، حج برای مسلمان پرورشگاه ایمان، و مدرسه تربیت، و نشانه راه سعادت در حیات وی محسوب شده و رخداد مهم تاریخیی است که مسلمان همواره از شنیدن آن لذت می برد.
حاجی ایامی چند را در سفر مقدسی که مانوس دلها است، سپری می کند؛ سفری که شرف زمان، شرف مَکان وشرف عمل رایکجا برایش فراهم می سازد:
شرف زمان: ده روز ذوالحجه که خداوند بزرگ بدان سوگند یاد کرده است، آنجا که فرموده است:
«.. ولیال عشر»« قسم به شب های دهگانه »(سوره فجر/2).
خداوندگار هستی انسان را در اصل خلقت ترکیبی دوگانه بخشید. خاک را ماده اولیهی آفرینش او قرار داد «ولقد خلقنا الانسان من سلالة من طین» و بعد از طی مراحلی از اندازهگیری و جدا کردن و تصویر بخشیدن «هو الله الخالق البارئ المصور» از روح خود در او دمید. «و نفخت فیه من روحی». و بدین ترتیب انسان موجودی است که از جهتی تمایل به زمین و ماده دارد و از دیگر سو تعالیطلب و خدائی است بدین خاطر در جهان هستی بر سایرین ویژه و ممتاز گشت و صاحب کرامت شد. «ولقد کرمنا بنی آدم».
هر سال در زمان مشخص و در ایام معدود، مسلمانان جهان از هر گوشه و کنار این جهان از هر نقطه از نقاط این کره خاکی به فرمان جاودانه پروردگارعالمیان خطاب به ابوالأنبیاء اسوه ی توحید و تقوا، ابراهیم بت شکن که «و أذن فی الناس بالحج یأتوک رجالاً و علی کل ضامر یأتین من کل فج عمیق» دعوت و فراخوان و اذان ابراهیم را اجابت نموده و لبیک گویان در کنگره عظیم سالانه حج ابراهیمی شرکت جسته و پروانه وار پیرامون شمع کعبه جمع می آیند.
نویسنده: مهدی معتمدی مهر
پیشگفتار:
اگرچه در دوازدهم آذر 1358 طی یک همهپرسی سراسری، قانون اساسی اول نظام جمهوری اسلامی ایران به تصویب اکثریت عظیمی از ملت ایران رسید، اما حکایتی که در پس تهیه و تدوین این سند جریان داشت، هنوز پس از بیست و نه سال قابل تامل به نظر میرسد. واقع امر آن است که در بحبوحهی پیروزی سریع و باورنکردنی نیروهای انقلابی بر نظام سلطنتی مطلقهی پهلوی و در حکم انتصاب آقای مهندس مهدی بازرگان به مقام ریاست دولت موقت که در تاریخ 15 بهمن 1357 در مدرسهی علوی قرائت شد، چند ماموریت به عهدهی دولت نوپا نهاده شد که از جمله میتوان به " انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت دربارهی تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس موسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید "1 اشاره داشت.
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل