تحول مسئولانه در سایه‌ی نظارت تخصصی و اجتهاد جمعی
دبیرکل جماعت دعوت و اصلاح بر ارتقای نظام ارزیابی و گذار از فعالیت سنتی به سازمان هدفمند تأکید نمود.
دومین نشست مرکزی هیأت نظارت و ارزیابی عملکرد جماعت دعوت و اصلاح، شامگاه چهارشنبه ۲۵ تیرماه ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۳۰ به‌صورت آنلاین و با حضور اعضای مرکزی و استانی این هیأت برگزار شد.
در این نشست معنوی و تخصصی، استاد عبدالرحمن پیرانی، دبیرکل جماعت، با ایراد سخنانی مبسوط و محوری، به ضرورت نهادینه‌سازی نظارت تخصصی، ارتقای نظام ارزیابی عملکرد و تحول مسئولانه و حکیمانه در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی جماعت اشاره نمودند.
تقوا؛ بنیان نهادسازی در منظومه قرآنی
استاد پیرانی سخنان خود را با تبیین آیاتی از سوره مبارکه توبه آغاز کرد. وی آیه ۱۰۸ و ۱۰۹را به‌عنوان نقطه‌ی عزیمت سخنانش تلاوت و تفسیر نمود:
«لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا ۖ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ ۚ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ»
(سوره توبه، آیه ۱۰۸)
وی با تأکید بر اینکه قرآن مجید مشروعیت نهادها، بناها و تشکل‌ها را در تقوا می‌بیند، گفت:
«قرآن هدف و غایت تأسیس نهادها را به ارزش‌های توحیدی و اخلاقی گره می‌زند.
تقوا تنها یک فضیلت فردی نیست، بلکه یک چارچوب فکری و عملی است که در عرصه‌ی عمل به صورت پایداری، تاب‌آوری و استقامت ظهور می‌یابد.»
استاد پیرانی ادامه داد:
«طهارت نیز صرفاً به معنای پاکی ظاهری نیست، بلکه حاوی مفاهیمی مانند رشد، توسعه، تحول، اصلاح و ارزیابی مستمر است.
وجود این ارزش‌ها برای پویایی و تعالی هر نهاد یا جامعه‌ای ضروری است.»
نهادها؛ بازتاب رسالت انسان در زمین
استاد پیرانی در ادامه به جایگاه نهادها و تشکل‌ها از منظر دین اسلام پرداخت و تصریح کرد:
«در منطق اسلام، نهادها و مؤسسات از بستر خیرخواهی، مسئولیت‌پذیری و ایفای فرض کفایی متولد می‌شوند و رسالت آن‌ها پیوند تنگاتنگی با نقش انسان به‌عنوان جانشین خدا در زمین دارد؛ یعنی بندگی، آبادانی، و اقامه‌ی عدالت.»
نیاز به ساختار هدفمند در عصر تحولات سریع
استاد پیرانی با اشاره به تحولات پرشتاب دنیای امروز گفت: «ما در عصری زندگی می‌کنیم که پاسخ‌گویی به نیازهای متنوع و پیچیده‌ی جامعه، نیازمند نهادهایی منسجم، هدفمند و استراتژیک است.
راه‌اندازی شبکه‌ای سراسری، سالم و پویا، تنها مسیر تعامل حکیمانه با تحولات عمیق و پرشتاب است.»
وی مهم‌ترین کارکرد نهادها را ایجاد انسجام جمعی، فائق آمدن بر تفاوت‌ها، و دستیابی به وحدت هدف دانست و تأکید کرد:
«تشکل‌هایی مانند جماعت، میدان اجتهاد جمعی‌اند؛ جایگاهی برای تحقق شورا و عقلانیت جمعی، نه تک‌روی و اجتهاد فردی که نمی‌تواند برای دیگران حجت باشد. رأی جمعی، حجت شرعی و عقلانی است.»
ارزیابی تخصصی؛ ضرورتی برای تحول هدفمند
استاد پیرانی با اشاره به نقش کلیدی هیأت نظارت و ارزیابی، گفت: «برای آن‌که نظارت و ارزیابی به‌صورت تخصصی و مؤثر انجام شود، باید برنامه‌های جماعت دارای رسالت، چشم‌انداز، اهداف و استراتژی روشن باشند ـ که به‌فضل خدا این موارد در جماعت موجود است.»
وی افزود: «وجود شاخص‌ها و معیارهای قابل اندازه‌گیری، شرط لازم برای ارزیابی عملکرد است. باید مقایسه‌هایی چندلایه انجام دهیم:
الف) مقایسه میان برنامه‌ی پیش‌بینی‌شده (مخطط) و واقعیت اجراشده (محقق)
ب) مقایسه وضعیت جماعت پیش و پس از اجرای برنامه‌ها
ج) مقایسه عملکرد جماعت با سایر تشکل‌ها در شرایط مشابه.»
استاد پیرانی از هیأت نظارت خواست تا معاونت‌ها و بخش‌های اجرایی جماعت را در مسیر اجرای درست مسئولیت‌ها و تحقق اهداف همراهی، هدایت و تشویق کنند.
عبور از فعالیت سنتی؛ رسیدن به سازمان یادگیرنده
در ادامه، استاد پیرانی با نگاهی آسیب‌شناسانه به فعالیت‌های سنتی هشدار داد و گفت: «در این عصر متغیر، تنها نهادهایی شایسته بقا هستند که هم أکفأ و هم أصلح باشند.
گذار از فعالیت‌های غیرهدفمند و فاقد ارزیابی به سوی فعالیت‌های نظام‌مند، هدفمند و منطبق با اقتضائات زمان و مکان، یک ضرورت است.»
وی همچنین بر مسئولیت جمعی در جماعت تأکید نمود: «فعالیت در جماعت داوطلبانه است، امّا نتیجه‌ی کار، مسئولیت تضامنی همه ماست. باید جایگاه جماعت را ارتقا دهیم و آن را به سطح استانداردهای جهانی نزدیک کنیم.»
جمع‌بندی؛ نیازمند خرد جمعی و حکمت مدیریتی هستیم
در پایان، استاد پیرانی یادآور شد:
«امروز نیازمند انسجام درونی، همدلی، و بهره‌گیری از خرد جمعی هستیم. فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی باید متناسب با زمانه، قابل ارزیابی، هدفمند و هوشمندانه باشند.
نظارت و ارزیابی، ابزار تحول حکیمانه در مسیر رشد و اصلاح‌اند.
« و ما ذلک علی الله بعزیز.»
والسلام و رحمه الله و برکاته
نظرات