هاکان فیدان یکی از چهرههای بارز دنیای دستگاههای اطلاعاتی جهان است. فیدان از نسل جدید ترکهای دیندارست که همواره دلش برای حکومت عثمانی میتپد.
هاکان فیدان در سال ۱۹۶۸ در آنکارا پایتخت ترکیه دیده به جهان گشود. کسی که زندگیاش مخلوطی از خدمت سربازی و استخدام در ارتش آن کشور از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ بود. بعدها به مقر فرماندهی نیروهای ناتو ملحق شد. پس از گذشت سه سال به سمت رئیس سازمان نظامی توسعه و تعاون ترکیه دست یافت. فیدان سال ۲۰۰۶ موفق به اخذ مدرک دکترا در رشتهی «جایگاه اطلاعات در سیاست خارجی» از دانشگاه بلکینت شد و در سال ۲۰۰۷، علاوه بر اینکه عضو بارز سازمان بین المللی انرژی اتمی بود، به عنوان مشاور مخصوص نظامی رجب طیب اردوغان، تعیین گردید.
در سال ۲۰۰۹ به انتصاب معاونت رئیس دستگاه اطلاعاتی ترکیه (MIT: Milli Istihbarat Taskilate) درآمد و از سال ۲۰۱۰ ریاست این سازمان را به عهده گرفت؛ فیدان در پست ریاست این سازمان در توسعه و پیشرفت دستگاه اطلاعاتی ترکیه و برجسته سازی آن در جهان نقش بسزایی داشت. یک مجلهی ترکى به نام «ینی شفق» در سرتیتر خبرش نوشته بود: فیدان دوباره جایگاه برجسته و مهم سازمان اطلاعاتی که در زمان سلطان عثمانی عبدالحمید از دست رفته بود دوباره زنده کرد!
فیدان پروندههای حساس و خطیری را با موفقیت اداره کرد؛ از جمله پایان بخشیدن به جنگ سی سالهی میان ترکها و کردها و بحران سوریه و روش هوشمندانهی تعامل با آن و کمرنگ کردن تعامل دستگاه امنیتی ترکیه با موساد اسرائیل. زمانی که رژیم اسرائیلی ۹ نفر از فعالان حقوق مدنی که سوار بر کشتی مرمره راهی غزه بودند و با حملهی وحشیانهی نیروهای ارتش صهیونیستی مواجه شدند. ۹ نفر از ترکها در این حادثه به شهادت رسیدند. هاکان فیدان در مقابل، اسامی ۱۰ نفر از جاسوسان اسرائیلی ایرانی تبار که در استانبول با موساد نشست و برخاست داشتند را در اختیار حکومت ایران قرار داده و با اشاره به این موضوع که اسرائیل قصد انجام عملیات تخریبی در ایران را دارد، چالش بزرگی برای اسرائیل ایجاد نمود. این حرکت باعث قدرت نمایی دستگاه اطلاعاتی ترکیه در منطقه گشت. با این روند دستگاه اطلاعاتی ترکیه به وسیله فیدان در مقابل موساد اظهار قدرت نمایی کند. اما روزنامهی وال استریت ژورنال آمریکایی درباره فیدان چنین مینویسد: «هنگامی که رجب طیب اردوغان، نخست وزیر سابق ترکیه در یک روز بارانی در ماه اوت سال۲۰۱۲ با باراک اوباما پای میزی در کاخ سفید نشسته بودند؛ در کنار وی مردی (فیدان) نشست که بنا بر توصیف هیلارى کلینتون، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، یکی از قدرتمندترین مردان خاورمیانه بود. بعدها» ویکی لیکس «این جلسه را فاش کرد و گفت آن مرد کسی جز فیدان» مهندس استراتژی امنیت ترکیه در انقلابهای عربی «نبوده است. در این گزارش آمده است که اوباما با صراحت به اردوغان اعلام کرد که ترکیه باید اجازهی ورود عناصر مسلح و تجهیزات نظامی به سوریه را بدهد. فیدان از جمله کسانی بود که با این درخواست مخالفت کرد و مانعی بر سر راه آمریکاییها به شمار میآمد.
جیم جفری که در سمت سفیر آمریکا در ترکیه و عراق فعالیت میکرد. در این باره میگوید: فیدان چهرهی جدید خاورمیانه است که توان انجام موفقیت آمیز مأموریتهای بزرگ را دارد؛ لذا باید با وی همکاری کرد، اما نباید تصور کرد که وی دوستی ساده لوح براى آمریکا ست.
فیدان با بندر بن سلطان بن عبد العزیز رئیس استخبارات عربستان رقابت میکرد.
این روزها زمرمههایی از ورود فیدان به کابینهی وزارت امور خارجه دولت داوود اوغلو به گوش میرسد.
منابع:
۱- روزنامه السفیر لبنانی.
۲- سایت خبری زلال نیوز.
۳- سایت خبری خبر ۲۴.
۴- اسکای نیوز عربی.
نظرات