گروه جهان، حسين موسوي: نخستين رويارويي رييسجمهوري تازه مصر با نظاميان، آينده سياسي اين كشور را با پرسشهاي فراواني روبهرو كرده است. اينكه شوراي نظامي به استناد كدام قانون، مجلس را منحل كرد، در حالي كه هنوز قانون اساسي نوشته نشده است؟ به همين اعتبار ميتوان پرسيد كه مرسي به عنوان رييسجمهوري كه هنوز ميزان اختياراتش روشن نيست چگونه راي را وتو كرده است؟ همچنين ميتوان با اين پيشفرضها اين پرسش را مطرح كرد كه آيا نظاميان كوتاه خواهند آمد؟ آيا مرسي عقبنشيني خواهد كرد؟ و از همه مهمتر اينكه آيا اين چالش به وجود آمده، راه را براي چالشهاي بعدي باز خواهد كرد يا نه؟ چالش نخستين اما از چه قرار است: نظاميان پارلمان را منحل ميكنند. مرسي آن را وتو ميكند. داستان اما به اينجا ختم نميشود. روز گذشته پارلمان منحل شده مصر به رغم راي دادگاه قانون اساسي مبني بر قانوني بودن انحلال، تشكيل جلسه ميدهد؛ مصري كه به نظر ميرسد با روي كار آمدن محمد مرسي و حضور ارتش در قدرت، دو پاره شده است. به نوشته بيبيسي، بنابر گزارشهاي رسيده از مصر، مجلس اين كشور با وجود تذكر دادگاه قانون اساسي و هشدار شورايعالي نظامي درخصوص عدم تشكيل آن، تشكيل جلسه داد. بيبيسي در ادامه مينويسد: پيشتر شوراي نظامي مصر در بيانيهاي گفته بود كه برخلاف دستور محمد مرسي، رييسجمهور مصر براي بازگشايي مجلس، حكم انحلال آن همچنان لازمالاجراست. شوراي نظامي مصر ماه گذشته در پي دستور دادگاه قانون اساسي، مجلس را منحل كرد. بر پايه استدلال شوراي نظامي با توجه به اينكه تنها 30 درصد از كرسيهاي پارلمان بايد به نمايندگان مستقل اختصاص داشته باشد، بيشتر نمايندگان اخوانالمسلمين در پوشش كانديداي مستقل توانستند صاحب اكثريت مجلس شوند. شوراي نظامي با دستاويز قرار دادن اين امر مجلس را منحل اعلام كرد. با اين حال بسياري از كارشناسان بيانيه شوراي نظامي مصر را هشداري به محمد مرسي، رييسجمهوري مصر كه حدود يك هفته پيش سوگند خورد، ميدانند. با اين وجود معترضان به تصميم ارتش مصر نيز به آنها هشدار دادند كه درخصوص ادامه انحلال مجلس در ميدان التحرير در قاهره تجمع خواهند كرد. در اين راستا اخوانالمسلمين كه با در اختيار داشتن ۴۶درصد از كرسيها در مجلس مصر در اكثريت است اعلام كرده كه در حمايت از تصميم رييسجمهوري در «تظاهرات ميليوني» حضور خواهد داشت. ايسنا نيز به نقل از اسكاينيوز عربي درخصوص چالش جديد ارتش با رييسجمهوري مصر نوشت: «سعد الكتاتني»، رييس پارلمان مصر با حمايت از راي مرسي گفت: «ما به استقلال دستگاه قضايي اعتقاد داريم و قصد نداريم در اختيارات دستگاه قضايي دخالت كنيم.» او افزود: «نشست امروز براي بررسي چگونگي اجراي حكم دادگاه قانون اساسي برگزار شده است، نه مخالفت با آن.» سيانان هم در گزارشي با اشاره به دو شقه شدن پارلمان روز گذشته نوشت: جلسه روز گذشته پارلمان به دو گروه تقسيم شده بودند. برخي طرفدار راي محمد مرسي و برخي ديگر از راي دادگاه قانون اساسي دفاع ميكردند. «عبدالسلام باشندي»، يكي از نمايندگان اين پارلمان و از اعضاي حزب عدالت و آزادي گفت: «پس از انقلاب كاملا خلأ يك مجلس احساس ميشد.» او افزود: «اين راي (وتوي محمد مرسي مبني بر انحلال پارلمان) جاي خالي قوهمقننه را پر كرد.» در مقابل «فتحي دسوكي» يكي از نمايندگان حزب «مصر دموكراتيك» اعتقاد دارد كه راي محمد مرسي به اختلافات دامن ميزند. او ميگويد: «جنگ قدرت در مصر آغاز شده است اين تصميم رييسجمهوري، بحرانآفرين است.» از سويي اين اختلافات بازتاب خارجي نيز در پي داشته است. در اين راستا وزير امور خارجه آلمان ضمن بيان اينكه دو طرف بايد با هم گفتوگو كنند از مرسي خواست تا راه را براي تكثرگرايي باز بگذارد. وزير امور خارجه ايالات متحده نيز از دو طرف خواست تا براي حل مشكل به مذاكره بپردازند. همزمان از مصر خبر ميرسد كه محمد مرسي در آستانه سفر به رياض است. رياض و قاهره همواره ادعاي رهبري اعراب را دارند. رابطه اين دو كشور ميتواند آينده اعراب را قابل پيشبيني كند. مصري كه به دنبال برقراري دموكراسي است و عربستان سعودي كه حتي فاقد پارلمان است. با اين وجود رييسجمهوري منتخب مصر تاكيد ميكند كه از هرگونه تلاش براي نزديكسازي ديدگاههاي كشورهاي عربي حمايت ميكند. رييسجمهوري مصر در گفتوگو با روزنامه عربستاني «عكاظ» با تقدير از تلاشهاي عربستان در حمايت از همكاريهاي كشورهاي عرب نقش اين كشور را در حمايت از مسايل جهان عرب ستود. مرسي گفت: مصر و عربستان دو كشوري هستند كه براي حفظ منافع كشورهاي عرب، حل اختلافات و حمايت از همبستگي جهان عرب تلاش ميكنند چرا كه نيروي اين دو كشور در حقيقت نيروي جهان عرب و اسلام است. رييسجمهوري مصر افزود: قاهره از هر گونه تلاش براي نزديكسازي ديدگاههاي كشورهاي عربي حمايت ميكند. مرسي با ويژه خواندن روابط مصر و عربستان روابط اين دو كشور را نمونهاي براي همكاريهاي كشورهاي عرب با هم توصيف كرد. او گفت: مصر هرگز مواضع عربستان را در حمايت از اين كشور و نيز ساير كشورهاي عربي فراموش نخواهد كرد. اين در حالي است كه در زمان وقوع انقلاب برخي از اخوانيها از رويكرد عربستان در قبال انقلاب مصر انتقاد ميكردند. الشرقالاوسط با اين رويكرد به تحليل ديدار آتي مرسي از رياض پرداخته است. اين روزنامه عربيزبان نوشت: با روي كارآمدن اسلامگرايان در مصر تمامي نظرها به سوي چگونگي روابط ميان دو بازيگر اصلي عرصه سياست و اقتصاد منطقه يعني مصر و عربستان دوخته شده است، اينكه آيا اين دو به سياستهاي همسوي خود ادامه ميدهند يا خير؟ اين روزنامه در ادامه ميافزايد: سفر رهبران اخوانالمسلمين به عربستان و رابطه آنها با پادشاه اين كشور موضوع تازهاي نيست چرا كه از ابتداي تشكيل اخوانالمسلمين و تاسيس آلسعود در عربستان اين دو با هم روابط ديرينه داشتهاند. در سال 1936 حسن البنا، موسس گروه اخوانالمسلمين در سفري به عربستان با ملك عبدالعزيز آلسعود، بنيانگذار حكومت آلسعود در عربستان ديدار كرد و در اين ديدار كه از سوي دو طرف بسيار صميمي اعلام شد مذاكرات سازندهاي انجام شد. در اين ديدار البنا به عبدالعزيز پيشنهاد داد كه شاخهاي از اخوانالمسلمين در عربستان نيز تاسيس شود كه پادشاه عربستان با اعلام اينكه «همه ما برادر هستيم و اخوانالمسلمين محسوب ميشويم» اين درخواست البنا را با شوخي پاسخ داد. حال كه محمد مرسي، رييسجمهوري منتخب مصر از گروه اخوانالمسلمين به قدرت رسيده، سفر او به عربستان به عنوان اولين كشوري كه از آن ديدار ميكند، پيامهاي بسياري براي جهان دارد. سفر مرسي به عربستان در واقع بازسازي روابط آلسعود با اخوانالمسلمين مصر است كه در زمان حكومت حسني مبارك، رييسجمهور پيشين مصر تا حدودي آسيب ديده بود. روابط اخوانالمسلمين با حاكمان عربستان در طول تاريخ شاهد فراز و نشيب زيادي بوده است و بعد از سفر موسس اخوانالمسلمين به عربستان مهمترين مسالهاي كه آلسعود پيرامون آن با اخوانالمسلمين رابطه برقرار كرد در زمان رييسجمهوري جمال عبدالناصر، رييسجمهوري اسبق مصر بود. عبدالعزيز القطان، سفير عربستان در قاهره و نماينده دايم اين كشور در اتحاديه عرب درخصوص سفر قريبالوقوع مرسي به عربستان و ديدار او با مقامات كشورش گفت: «سفر رييسجمهوري مصر به عربستان تاثير بسيار زيادي بر روابط دو كشور و دو رهبر مصر و عربستان خواهد داشت و در آينده روابط دو كشور يقينا شاهد رشد زياد در زمينه اقتصادي و سياسي خواهد بود.» علي العشيري، كنسول مصر در جده عربستان نيز با استراتژيك خواندن سفر مرسي به عربستان، گفت: اهميت اين سفر در وهله اول در اين است كه عربستان اولين كشوري است كه مرسي به آن سفر ميكند و اين نشاندهنده عمق روابط ميان عربستان و مصر است. از ديگر پيامدهاي مهم سفر مرسي به عربستان، بعد اقتصادي آن براي مصر است چرا كه بهبود روابط ميان سران دو كشور يقينا باعث افزايش حجم سرمايهگذاريهاي عربستانيها در مصر و كمكهاي مالي حاكمان عربستان به نظام نوپاي مصر خواهد شد.
نظرات