"اسلامگرایی" نوشتهی "ارنست نولته"، کتابی است که به "سومین جنبش مقاومت رادیکال" میپردازد. اثر در هفت قسمت اساسی مورد بررسی قرار میگیرد که هر یک از زیر بخشهای متنوعی تشکیل شدهاند. بخش نخست کتاب با بررسی اولین جنبشهای مقاومت رادیکال به ویژگیهای محافظه کارانه مارکسیسم، انقلاب بیقاعده و اساس مارکسیسم - لنینیسم، و خصایص ناسیونال سوسیالیسم آدولف هیتلر از جهت ویژگیهای انقلابی و ضد انقلابی میپردازد. در بخش دوم، چالشهای پیش روی اسلام از جانب غرب تجزیه تحلیل شده است که در این میان تناقضات جبران عقبماندگی در اسلام قرن نوزدهم، نزاعهای زود هنگام تئوریک بر سر هویت و پیشرفت و وضعیت کشورهای اسلامی قبل از جنگ جهانی اول بیش از همه مورد بررسی قرار گرفته است. بخش سوم با بررسی شکست عظیم امپراتوری عثمانی و پیروزیهای کوچک جهان اسلام در نخستین جنگ جهانی، مهمترین رخدادهای موثر بر عملکرد امپراتوری عثمانی را مورد بررسی قرار میدهد و سپس پیرامون نخستین تظاهرات صهیونیسم، بیانیه بالفور و مسیر ملی گرایی و استقلال عربستان بحث میشود.
در ادامه کتاب "اسلام گرایی" به قلم "ارنست نولته"، به چالشهای کشورهای عربی اسلامی برای حفظ استقلال، متحدین هیتلر در حکومتهای اسلامی، اعلام موجودیت اسرائیل و مقاومت عربی، وضعیت خاورمیانه و اسلام از زمان اعلام موجودیت اسرائیل تا جنگ شش روزه سال 1967، عملکرد حزب بعث در عراق و سوریه، "اسلام گرایی" و انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از نخستین نمودهای عملی آن، ترور فرعون مصر، گسترش تئوری "اسلام گرایی" و قدرت آن در ابعاد جهانی، ایدئولوژیهای اسامه بن لادن و خودانتقادی عربی در منتها الیه قرن بیستم پرداخته خواهد شد و ملاحظات پایانی، بر سر مقایسه سه جنبش مقاومت رادیکال صورت خواهد گرفت.
قسمتهایی از کتاب اسلام گرایی
برای مارکسیستها از دیرباز هیچ چیز بدیهیتر از این نبود که مارکسیسم انقلابیترین نظریه سیاسی است که برایش در درجه نخست مهم است جهان را تغییر دهد و به سلطه وضعیت اجتماعی ناگواری که تاکنون بر انسانها حاکم بوده است، پایان دهد؛ البته نه با مطالبات صرف، بلکه با تحلیل کاپیتالیسم و با پرده برداری از گرایشهایی که درون کاپیتالیسمگذار به سوسیالیسم و اجتماع بشری بیطبقه و بیحکومت آتی را همواره میکرد؛ سوسیالیسمی که قرار بود ارمغانآور صلح در جهان باشد. بنابراین مارکیسم پنداشت خود را به منزله سوسیالیسم علمی، از این رهگذر در برابر سوسیالیسم آرمانشهری، پیشامارکسیستی قرار میداد که نگاه سلبی محض نسبت به واقعیت تاریخی را کنار میگذاشت و نیروی بالقوة انقلابی را در واقعیت ظاهرأ ارتجاعی محض کشف میکرد. در مارکسیسم، بر خلاف بیشتر سوسیالیستهای نخستین، توصیفاتی عینی درباره جامعه سوسیالیستی آتی تقریبا وجود ندارد...
ارنست نولته زادهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۱۹۲۳ و درگذشت در ۱۸ اوت ۲۰۱۶، یک فیلسوف و تاریخنگار اهل آلمان بود. نولته که یکی از شاگردان برجستهٔ مارتین هایدگر بوده، متخصص فاشیسمپژوهی بود. او از دانشگاه آزاد برلین بازنشسته شد. نولته به واسطه تخصصش در بسیاری از بحثها و چالشهای علمی که در باب فاشیسم و سوسیالیسم درگرفته از دهه ۱۹۶۰ تا پایان زندگیاش حاضر بود. مهمترین کتاب نولته، «فاشیسم در عصر خویش» است که او را به عنوان پژوهشگر حوزه فاشیسم در محافل دانشگاهی و روشنفکری آلمان مطرح کرد.
نظرات