سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

اخیراً مناظره‌ای بین عبدالکریم سروش و عبدالعلی بازرگان صورت گرفت که دکتر سروش در این مناظره قرآن را رویایی رسولانه نامید. گرچه ایشان معمولاً رأی خود را در لفافه‌ای می‌پیچد ولی این بار به وضوح آن را بیان نمود و قرآن را حاصل تراوش فکری و رویای پیامبر دانست.

خداوند روزه‌ی رمضان را تنها به خاطر تحمل گرسنگی و تشنگی و خستگی بر ما فرض نکرده است بلکه در پس آن اهداف و مقاصدی نهفته است که چه بسا خرد محدود ما نتواند همه‌ی آن را درک کند و تنها به گوشه‌ای از آن پی‌ می‌برد. در اینجا می‌خواهم به برخی از اهداف و حکمت‌های روزه اشاره کنم:

١-  روزه وسیله‌ای برای تقواست

مهم‌ترین مقصد روزه متقی شدن انسان مؤمن است و خداوند متعال در این زمینه فرموده است: 

"يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ" [بقرة:١٨٣].

اخلاق و ارزش‌‌ها بیانگر جنبه‌ی معنوی و روحی و همچنین جوهر و اساس هر فرهنگ و تمدّنی  هستند که در عین حال بقا و پایداری آن را در طول تاریخ برای نسل‌‌های مختلف تضمین می‌كنند. جنبه‌ای كه اگر روزی از بین رفت، حرارت و گرمای تمدّن برای انسان از بین می‌رود. قضیّه‌ای كه روح زندگی و وجود آن محسوب می‌شود. بنابراین اگر جنبه معنوی تمدن از بین رفت، رحمت و مهربانی نیز از قلب‌‌ها بیرون می‌رود، وجدان و ضمائر از ایفای نقش خود ناتوان می‌شوند

اصل آن است که انسان مؤمن در هر وقت و زمانی توبه‌اش را تجدید کند؛ الگوی مؤمن در این زمینه رسول اکرم است که در روز بیش از صد بار توبه و استغفار می‌کرد.  

مؤمن باید در رمضان تجدید توبه کند زیرا توبه جایگاه و مقام بالایی دارد که هر کس بدان دست یابد تمام خیر و نیکی را درک کرده است. ابن قیم می‌گوید: توبه نخستین منزل و منزل میانی و واپسین سالکان است. توبه مخصوص گناهکاران نیست بلکه یکی از منازل پیامبران خدا است و خدای متعال در این باره می‌فرماید: "وعصى آدم ربه فغوى ثم اجتباه ربه فتاب عليه وهدى" [طه:١٢١-١٢٢]

به نام خداوند مهربان مهرورز. ستایش از آن خدای جهانیان است و درود بر سرورمان محمد؛ آن راستگوی درستکار. خدایا ما دانشی نداریم جز آن‌‌‌‌‌‌چه تو به ما آموختی. تو بسی دانا و فرزانه هستی. خدایا آن‌‌‌‌‌‌چه برای‌‌‌‌‌‌مان سودمند است، به ما بیاموز و از آن‌‌‌‌‌‌چه آموزانده‌‌‌‌‌‌ای ما را بهره‌‌‌‌‌‌مند گردان. بر دانش ما بیفزای و حقیقت را برای‌‌‌‌‌‌مان نمایان کن و پیروی از آن را نصیب‌‌‌‌‌‌مان گردان. بطلان باطل را به ما نشان بده و دوری از آن را برای ما نصیب کن. ما را از کسانی قرار بده که سخن را می-شنوند و از بهترین آن پیروی می‌‌‌‌‌‌کنند. ما را از روی مهر خویش در زمره‌‌‌‌‌‌ی بندگان شایسته‌‌‌‌‌‌ات وارد کن.

رمضان این فرصت بزرگ و ماه نورانی رحمتی است از سوی پروردگار جهانیان تا بندگان لغزش‌هایشان را اصلاح و گناهان و خطاهای خود را جبران کنند. خدای متعال چقدر نسبت به بندگانش مهربان و بردبار است که تمام اسباب نزدیکی آنان به خود را فراهم کرده است و دستور داده است که در هر زمان و مکان و شرایط توبه به سوی او توبه کنند تا هم گناهان‌شان بخشیده شود و هم درجات‌شان بالا رود و در نهایت به بهشت برین دست یابند: 

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ» [تحريم:٨].

به نام خداوند مهربان مهرورز. ستایش از آن خدای جهانیان است و درود بر سرورمان محمد؛ آن راستگوی درستکار. خدایا ما دانشی نداریم جز آن‌‌‌‌‌چه تو به ما آموختی. تو بسی دانا و فرزانه هستی. خدایا آن‌‌‌‌‌چه برای‌‌‌‌‌مان سودمند است، به ما بیاموز و از آن‌‌‌‌‌چه آموزانده‌‌‌‌‌ای ما را بهره‌‌‌‌‌مند گردان. بر دانش ما بیفزای و حقیقت را برای‌‌‌‌‌مان نمایان کن و پیروی از آن را نصیب‌‌‌‌‌مان گردان. بطلان باطل را به ما نشان بده و دوری از آن را برای ما نصیب کن. ما را از کسانی قرار بده که سخن را می-شنوند و از بهترین آن پیروی می‌‌‌‌‌کنند. ما را از روی مهر خویش در زمره‌‌‌‌‌ی بندگان شایسته‌‌‌‌‌ات وارد کن.

رمضان مهمانی گرانقدر و ماهی بسیار عزیز است که در آن لغزش‌ها جبران می‌شود و نسیم‌های رحمت الهی وزیدن می‌گیرد. خانواده‌ی مسلمان در این ماه در جوی سرشار از ایمان و تقوا زندگی می‌کند و از ارتباط اجتماعی سالم بهرمند است. این ماه بسیاری از ارزش‌ها و رفتارهای مثبت و احساسات گرمی را که در بحبوحه‌ی زندگی از دست داده‌ایم به ما باز می‌گرداند. به همین خاطر بسیار شایسته است که توجه ویژه‌ای به این ماه داشته‌ باشیم و آن را ماهی برای بندگی و نو شدن بدانیم نه ماه خوردن و فرسودن.