سیره نبوی

پیامبر انسان

اگر می‌بینیم که قرآن کتابی است که برای انسانیت افق‌های کمال را به تصویر کشیده است، بدون شک محمد (ص)‌‌ همان مردی است که این کمال در شخص وی تحقق یافته است و در آثار و رفتار و کردار او بلند‌ترین الگوهائی است که انسانیت در جستجوی آن است. به راستی او شأن و منزلت «ضمیر انسانی» را بالا برد که اعلام داشت که قرارگاه تقوی دل‌های پاک و پاکیزه است و عبادات ظاهری قشری، انسان را از داشتن چنین دل‌هایی بی‌نیاز نمی‌سازد و قیمت و بهای عقل را تثبیت نمود

طبق روال نادرستی که ما مسلمانان در طیّ سالیان در پیش گرفته‌ایم، همیشه در در پاره‌ای از موضوعات و بخش‌های علوم دین و دستورات اسلامی بسیار سختگیر و حسّاس بوده‌ایم تا آنجا که از محدوده‌ی اعتدال خارج گشته‌ایم، باید بپذیریم که هر افراطی، در هر حوزه‌ای منجر به تفریط و سهل‌انگاری در حوزه‌ای دیگر می‌گردد که این با اصل میانه‌روی و اعتدال همه‌جانبه‌ی اسلام در تضاد است. برای مثال می‌توان گفت: توجه بی‌حد و حصر به فقه و احکام علیرغم اهمیت بسزای این علوم باز هم بیشتر از حد بوده چنانکه می‌توان نتیجه را در کاستی حاصل در فرامین اجتماعی و شهروندی به عینه مشاهده کرد.

رسول خدا -صلّی الله علیه وسلّم- خوش سیما‌ترین و خوش رفتار‌ترین مردم بود. ایشان -صلّی الله علیه وسلّم- بی‌شرم و ناسزاگو و پرهیاهو در بازار‌ها نبود و بدی را با بدی پاسخ نمی‌داد، بلکه از دیگران گذشت می‌کرد و هرگز به خاطر ستمی که به او شده، انتقام نمی‌گرفت؛ مگر این‌که چیزی از حرام‌های خدا از سوی کسی جایز شمرده شده باشد؛

در پیام‌رسانی رسول اکرم -صلّی الله علیه وسلّم- شعار توحید درحالی مطرح می‌شود که بت‌ها بر اندیشه و دل‌ها حاکم بود همه‌ی مشرکان و کفار مکه با خداپرستی مخالفت می‌کردند، تا آنجا که گفتن شعار «لا إله إلا الله» جرم محسوب می‌شد. بلال آن یار باوفای توحید زیر شکنجه‌های سخت قرار می‌گیرد. خداجویان با گفتن کلمه‌ی طیبه‌ی توحید به رستگاری می‌رسند: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قُولُوا لَا إِِلَهَ إِِلا اللَّهُ تُفْلِحُوا» مردم! بگویید، معبود به‌حقی غیر از الله نیست تا رستگار شوید. 

هنگامی‌که آدمی با کمی دقت به خلوتگاه دنیای تفکراتش روی می‌آورد، حکیم بودن خداوند را در همه‌ی امور مشاهده می‌کند و بهتر مفهوم و معنی آیاتی مانند: «اللّهُ أعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ» را می‌فهمد. ربیع‌الاول ماهی است که نوید بهار اندر بهار را با خود می‌آورد، بهار انسانیت و بهار طبیعت؛ بهاری که با تولد محمد-صلی‌الله‌علیه‌وسلم- برای انسانیت آمد؛ هزاران بار جلوه‌اش زیبا‌تر از بهاری است که فصل‌ها را به طبیعت ارزانی می‌دارد.