سیره پیامبر صلی الله علیه وسلم تفسیر و تطبیق عملی قرآن می باشد؛ بهترین الگوی عملی ما در شیوه‌ی دعوت و تربیت است؛ ما را به فهم مقاصد قرآن راهنمایی می‌کند؛ فهم جامعی از اسلام به عنوان برنامه عملی زندگی را به ما خواهد بخشید و در نهایت یکی از اسباب بسیار مؤثر در ایجاد محبت پیامبر (ص) در دل‌ها، مطالعه سیره می‌باشد.
در روزگاری که از هر سو دست به دست هم داده‌اند تا اسلام را یک دین انسان‌ستیز، خشن و خونبار جلوه دهند و در این میان گروههای تکفیری و در رأس آنها داعش، القاعده و طالبان، به نام و با سوء استفاده کردن و ابزاری کردن دین برای کشتار آدمیان، پیشتاز این بدنامی گشته‌اند، سزاوار است که مسلمانان متعهّد و اسلام‌شناسان، مروری دوباره درباره‌ی سیره و سنّت مبارک نبیّ مکرّم اسلام –صلّی الله علیه وعلی آله وسلّم- داشته باشند.
نخست: اخلاص و پاکبازی: از عمر بن خطاب روایت است که رسول خدا فرموده است:
"إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا، أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا، فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ" [روایت بخاری]
اعمال به نیت بستگی دارد و عمل هر کس در گرو نیت اوست. هر کس هجرتش در راه خدا و رسولش باشد
آنگاه که آزار و اذیت مشرکان مکّه بر پیامبر و یارانش شدت یافت و پیامبر - صلّی الله علیه وسلّم- به نوعی، از ایمان آوردن سران قریش در مکّه دلزده شد، در موسم حج دعوت خویش را به قبایل عدیده‌ای از عربها عرضه نمود و از ایشان خواست تا او را با ایمان آوردن خود مورد حمایت قرار داده و کمکش کنند تا رسالت پروردگارش را به جهانیان برساند و در مقابل بهترین پاداش - که همانا جنّت است- را فرا چنگ آورند.
غزوات پیامبر– صلّی‌الله علیه وسلّم–
چون مسلمانان قوت و شوکت یافتند بر آنها جهاد فرض شد (اینکه اگر مشرکی بر آنها تاخت آنها می‌توانند در مقابل از خود دفاع کنند):
﴿كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ وَهُوَ كُرۡهٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡٔٗا وَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ﴾ [البقرة: ٢١٦].
پیامبر– صلّی‌الله علیه وسلّم– ٢٨ غزوه را سرپرستی نمود و در ٩ غزوه خود او شرکت داشتند و آنها عبارتند از: بدر ـ احد ـ المریسیع ـ خندق ـ قریظه ـ بنی المصطلق ـ تبوک ـ خیبر ـ فتح مکه ـ حنین و طائف.
چون مشرکین مشاهده کردند که مسلمین به سوی مدینه هجرت کرده‌اند و از اینکه رسول اکرم– صلّی‌الله علیه وسلّم– به آنها ملحق شود خوف داشتند زیرا با رسیدن رسولالله– صلّی‌الله علیه وسلّم– پایه‌های اسلام در آن دیار مستحکم می‌شد، و از این می‌ترسیدند که مبادا مسلمانان امنیت راه و تجارت آنها را مختل کنند. لذا همه مشرکین تصمیم گرفتند پیامبر– صلّی‌الله علیه وسلّم– را به قتل برسانند و برای همیشه از جانب او راحت شوند.
سال دهم تا سیزدهم بعثت
صبر بر بلا
با ارتحال ابوطالب اذیت و آزار مشرکین بر پیامبر– صلّی‌الله علیه وسلّم– بیشتر شد، و پیامبرج چون کوه استوار بر مصایب و بلاها صبر می‌کرد. و بزرگ و کوچک را به طرف پروردگار دعوت می‌داد و کسانی را که خداوند به آنها توفیق می‌داد دعوت او را قبول می‌کردند. قریش اذیت و آزار را تا جایی ادامه دادند که روزی پیامبر– صلّی‌الله علیه وسلّم– در کعبه نماز می‌خواند و عقبه بن ابن معیط شکمبه‌ی شتر را بر گردن آن حضرت– صلّی‌الله علیه وسلّم– گذاشت. و فاطمه -رضی‌الله عنها- دوید و آن را دور انداخت.
نسب ـ والدین عموها ـ عمه‌ها آن حضرت– صلّی‌الله علیه وسلّم–
او ابوالقاسم محمدبن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصی‌بن کلاب بن مره بن کعب‌بن لوی بن غالب بن فهر بن مالک بن النضر بن کنانه‌بن خزیمة بن مدركة بن إلیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان است، تا اینجا همه مورخین اتفاق دارند ولی بعد از این مقداری در روایات در مورد اجداد حضرت رسول اکرم– صلّی‌الله علیه وسلّم– اختلاف نظر است.
سنّت هدیه دادن
از زیباترین سنت‌های نبوی، سنت هدیه دادن است که تخم محبّت را در میان مردم می‌کارد. بیهقی از ابوهریره از پیامبر -صلّى الله علیه وسلّم- روایت می‌کند که فرمود: «تَهَادُوا تَحَابُّوا» (هدیه بدهید تا نسبت به هم محبت پیدا کنید). [آلبانی آن را حسن دانسته است]
پیامبر -صلّى الله علیه وسلّم- هدیه را هر چند ناچیز می‌بود قبول می‌فرمود. مسلم از انس بن مالک روایت می‌کند که گفت: «بریره مقداری گوشت برای پیامبر -صلّى الله علیه وسلّم- به‌عنوان هدیه برد؛
هجرت پیامبر -صلّی الله علیه وسلّم- از مکّه به مدینه، تنها یک حادثه‌ی تاریخی نبود که نقش خود را ایفا نماید و اثرش با رسیدن محمّد مصطفی و همراهی ایشان تا مدینه و گسترش اسلام از آنجا به پایان رسد؛ بلکه این رویداد بزرگ و باشکوه به‌عنوان مدرسه‌ای باقی خواهد ماند که مسلمانان از آن درسها و عبرت‌ها خواهند آموخت و از آن پندها یاد خواهند گرفت و به‌وسیله‌ی آن در مسیر خود به سوی خدای متعال راهنمایی خواهند شد. پس این واقعه مانند نوری هدایتگر در تاریکیِ راه و راهنمای ساربان به هنگام شاخه شاخه شدن جادّه‌ها و راه‌ها ماندگار خواهد شد.
سنّت «بسم الله» گفتن پیش از آغاز غذا
گفتن بسم الله پیش از آغاز غذا یک سنّت نبوی است. بخاری و مسلم از عمر بن ابی سلمه روایت می‌کنند که گفته است: زمانی که پسربچه بودم و در آغوش رسول الله -صلّی الله علیه وسلّم- قرار داشتم، دستم را داخل ظرف غذا به هر طرف می‌بردم؛ آن حضرت -صلّی الله علیه وسلّم- فرمودند: «يَا غُلَامُ، سَمِّ اللهَ، وَكُلْ بِيَمِينِكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ» «ای پسر! بسم الله بگو و با دست راست و از جلوی خودت، بخور.»
تمام مطالب
اندیشه
