کتاب «نامه اهل ایران» تالیف دکتر امید بهرامی نیا روانه بازار نشر شد
کتاب «نامه اهل ایران» (خشونت، سخت‌کشی و شکنجه در سده‌های میانه) تالیف دکتر امید بهرامی نیا توسط انتشارات نشر احسان با تقدیم به کادر درمان چاپ و روانه بازار کتاب شد.
امید بهرامی‌نیا، متولّد روستای بله‌ای از توابع بخش باینگان شهرستان پاوه و دانش‌آموخته دکترای تخصصی رشته تاریخ ایران اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور استان کردستان است.
او در این کتاب، با بهره‌گیری از حجم عظیمی از منابع دست اول و مآخذ مهم(بیش از ۴۸۰ منبع) در شش فصل، به یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مقاطع تاریخ ایران اسلامی، که دوران حاکمیّت دودمانهای غیر ایرانیِ عمدتاً ترک است، می‌پردازد و با دیدی موشکافانه و با نگاهی شبکه‌ای به موضوع تاریخی و دانش منظومه‌ای و احتراز از تحلیل تک‌علّتی اشخاص و رویدادها و تحوّلات تاریخی، تأثیر تغییر (و به تعبیری بهتر انحراف) صورت گرفته در گفتمان سیاسی اسلام پس از پیامبر و نیز بستر عینی سیاست ایران بر شکل‌گیری آرای بزرگان و اندیشمندانی همچون خواجه نظام‌الملک طوسی و امام محمّد غزالی در تعامل با مخالفان را در قالب «دلایل خشونت‌زا» بررسی کرده و با تأکید بر لزوم خوانشی صحیح از شخصیت‌های تاریخی و لزوم تحلیل آنان به عنوان یک «متنِ» متأثّر از «زمینه»، کوشیده است پرده از سیمای راستین و درست این دو چهره نامدار تاریخ سیاست و فرهنگ ایران برکشد و برخی از برداشت‌های نادرست و قضاوت‌های غلط درخصوص آنان را بزداید.
او در ادامه با تأکید بر اینکه مجازات، پدیده‌ای اجتماعی و واقعیّتی جامعه‌شناختی است که زاییده شرایط عینی، اجتماعی و فرهنگی خاص خود است که هم متناسب با ساختارهای سیاسی ـ حقوقی و هم تابع اوضاع و احوال و بویژه محیط اجتماعی زمان خود است، در قالب «علل خشونت‌زا» عوامل تکثیر خشونت در مقطع مذکور را کاویده است.
سه فصل بعدی کتاب، که به ترتیب به: ابزارهای مجازات، شیوه‌های سخت‌کشی و شیوه‌های شکنجه اختصاص یافته است، از فصول مهم این اثر و تهاجم خونبار غز به خراسان در خلال سال‌های ۵۴۸ تا ۵۵۲ق که به درستی «بی‌رحمانه‌ترین نوع شکنجه کلاسیک» خوانده شده است و منجر به سرودن قصیده سوزناک «نامه اهل خراسان» انوری شد که «مطلعش رنج تن و آفت جان و مقطعش درد دل و سوز جگر است و بر رقمش آه عزیزان پیدا و در شکنش خون شهیدان مضمر است»، از مطالب خواندنی این اثر است. در جریان این تهاجم خونبار، بیش از ۱۰۰ تن از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین علمای حنفی و شافعی‌مذهب خراسان به فجیع‌ترین شیوه، شکنجه شده و به قتل رسیدند که محمّد بن یحیی نیشابوری که «دهان دین به درّ آکنده بود» و غزان با آکندن دهانش از خاک خفه‌اش کردند، از نامدارترین آنان است که نویسنده به تفصیل به وی و بویژه به قصاید سوزناک خاقانی در وصفش پرداخته است.
یکی از کسان/گروههایی که این اثر بدانها تقدیم شده است، کادر درمان کشورند «که بی‌انتظار پاسخی و بی‌چشمداشت پاداشی، نستوهانه و با کم‌ترین امکانات، در برابر شبیخون بلای ویروس کرونا سینه سپر کردند و برای پاسداشت سلامتی هموطنان، از جان مایه گذاشتند و بر سیمای انسانیّت، لبخندی زیبا و دلنشین نشاندند».
از همین قلم، پیش‌تر کتاب تاریخ کردان منطقه جزیره منتشر شده است که ضمن بررسی تاریخ کردان این منطقه(مناطق کردنشین دو کشور عراق و ترکیه کنونی) از به تخت نشستن سلجوقیان تا سقوط اربیل(هولیر) همزمان با تصرّف بغداد در جریان تهاجم مغول، به یکی از مهم‌ترین و حسّاس‌ترین مقاطع تاریخ کرد، که حضور در دولت ایوبیان و جنگهای صلیبی و دستیابی به مناصب سیاسی مهم در مناطق شام و مصر است، پرداخته و با شرح تفصیلی زندگی بزرگان و سرداران نامدار کردی همچون: قاضی کمال‌الدین شهرزوری، فقیه ضیاء‌الدین عیسی هکاری، سیف‌الدین مشطوب هکاری و …، که از صاحب‌منصبان بلندمرتبه صلاح‌الدین بودند و دوشادوش وی در جنگهای صلیبی ایفای نقش کردند، بر پندار نادرست و متاسّفانه رایجِ بی‌توجّهی صلاح‌الدین به کردان، خط بطلان کشیده است. این کتاب، به کردی سورانی نیز ترجمه و توسّط پروژه «تیشک» در اربیل منتشر شده است.
نظرات